解答: 集合圏における可換図式による法則の記述 (C A6R2)

\require{AMScd} \newcommand{\id}{\mbox{id}}
\newcommand{\zero}{{\bf 0}} \newcommand{\one}{{\bf 1}} \newcommand{\two}{{\bf 2}}
\newcommand{\F}{\mbox{F}} \newcommand{\T}{\mbox{T}} \newcommand{\true}{\mbox{true}}
\newcommand{\false}{\mbox{false}} \newcommand{\eq}{\mbox{eq}}集合圏における可換図式による法則の記述 (C A3P2)」の練習問題への解答です。

内容:

問題 1

結果だけ書いてもあまり意味がないが:

  1. (_+_)(2, 3) = 5
  2. (_+_)((_×_)(2, 3), (_×_)(4, 5)) = 26
  3. (_+_)((_×_)(2, (_)2(3)), (_×_)(2, 3)) = 24
  4. (_+_)(3, (_+_)(1, 7)) = 11
  5. (_+_)((_+_)(3, 1), 7) = 11
  6. (_x_)((_!)(3), (_+_)(1, 1)) = 12

よく分からない、納得がいかないことがあれば、檜山にコンタクトしてください(他の問題に関しても同様)。

問題 2

  1. (∨)((∧)(1, 1), (∧)(1, 0)) = 1
  2. (¬_)((∧)(1, 1)) = 0
  3. (¬_)((¬_)((∨)(1, 0))) = 1
  4. (∨)((¬_)((∧)(1, 0)), (¬_)((∧)(0, 1))) = 1

問題 3

  1. (=)((+)(1, 1), 2) = 1
  2. (∨)((≦)(1, 2), (=)(1, 2)) = 1
  3. (∧)((≦)(1, 2), (=)(1, 2)) = 0
  4. (∧)((≦)(1, 2), (¬_)((=)(1, 2))) = 1
  5. (∧)((≦)(1, 2), (≦)(2, 1)) = 0
  6. (¬_)((∧)((≦)(2, 2), (≦)(2, 2))) = 0

問題 4

演算 m の結合律(もっと正確に)

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( (a, b), c)  @>m\times \mbox{id}_A>>  (m(a, b), c) \\
@V\alpha_{A,A,A}VV                     @| \\
(a, (b, c) )  @.                       {} \\
@V \mbox{id}_A\times m VV              @VV m V \\
(a, m(b, c))  @>m>>                    下下右\;m(a, m(b, c)), 右下\;m(m(a, b), c)
\end{CD}

等式

  •  m(m(a, b), c) = m(a, m(b, c))
演算 m の左単位律

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a                          @>{{\lambda_A}^{-1}}>> (0, a) \\
@|                                                @VV{e\times \mbox{id}_A}V \\
下\;a, 右下左\;m(e(0), a)  @<{m}<<                (e(0), a)
\end{CD}

等式

  •  m(e(0), a) = a
演算 m の右単位律

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a                          @>{{\rho_A}^{-1}}>>  (a, 0) \\
@|                                              @VV{\mbox{id}_A\times e}V \\
下\;a, 右下左\;m(a, e(0))  @<{m}<<              (a, e(0))
\end{CD}

等式

  •  m(a, e(0)) = a
演算 m のベキ等律

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a                       @>{\Delta_A}>>  (a, a) \\
@|                                      @VV{m}V \\
下\; a, 右下左\;m(a, a)  @=             m(a, a)
\end{CD}

等式

  •   m(a, a) = a
演算 m の左逆元

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a                              @>{\Delta_A}>> (a, a) \\
@V{!_A;e}VV                                   @VV{S \times \mbox{id}_A}V \\
下\;e(0), 右下左\; m(S(a), a)  @<{m}<<        (S(a), a)
\end{CD}

等式

  •  m(S(a), a) = e(0)
演算 m の右逆元

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a                            @>{\Delta_A}>>  (a, a) \\
@V{!_A;e}VV                                  @VV{\mbox{id}_A \times S}V \\
下\;e(0), 右下左\;m(a, S(a)) @<{m}<<         (a, S(a))
\end{CD}

等式

  •  m(a, S(a)) = e(0)
関係 r の反射律

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
a     @>{\Delta_A}>>  (a, a) \\
@|                    @VV{r}V \\
a     @>{\T_A}>>     下右\; 1, 右下\;r(a, a)
\end{CD}

等式

  •  r(a, a) = 1
関係 r の推移律

Lの定義:

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( (a, b), c)  @>{\Delta_{(A\times A)\times A}}>>  ( ( (a, b), c), ( (a, b), c) ) \\
@|                                                @VV{ {\id_{(A\times A)\times A}} \:\: \times\, \alpha_{A,A,A}}V \\
{}         @.                                     ( ( (a, b), c), ( a, (b, c) )) \\
@|                                                @VV{(r\times !_A) \times (!_A\times r)}V \\
{}         @.                                     (r(a, b), 0), (0, r(b, c) ) \\
@V{L}VV                                           @VV{\rho_{\two} \,\times\, \lambda_{\two}}V \\
下\;L( (a, b),c), 右下下下左\;r(a, b)\land r(b, c)  @<{(\_\land\_)}<< (r(a, b), r(b, c))
\end{CD}

(定義としての)等式

  •  L( (a, b),c) := r(a, b)\land r(b, c)

Rの定義:

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( (a, b), c)  @>{\alpha_{A,A,A}}>>  (a, (b, c)) \\
@|                                  @VV{\id_A \,\times\, \sigma_{A,A}}V \\
{}            @.                    (a, (c, b)) \\
@|                                  @VV{{\alpha_{A,A,A}}^{-1}}V \\
{}            @.                    ( (a, c), b) \\
@V{R}VV                             @VV{{\pi_1}_{A\times A, A}}V \\
下\;R( (a, b),c),右下下下左\;r(a, c)    @<{r}<<     (a, c)
\end{CD}

(定義としての)等式

  •  R( (a, b),c) := r(a, c)

推移律:

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( (a, b), c)  @>{\Delta_{(A\times A)\times A}}>>                              ( ( (a, b), c), ( (a, b), c) ) \\
@V{\T_{(A\times A)\times A}}VV                                                @V{L \times R}VV \\
下\;1,右下左\;L( (a, b), c)\Rightarrow R( (a, b), c)  @<{(\_\Rightarrow\_)}<< (L( (a, b), c), R( (a, b), c) )
\end{CD}

等式

  •  L( (a, b), c)\Rightarrow R( (a, b), c) = 1

LとRの定義を考慮すると:

  •  r(a, b)\land r(b, c) \Rightarrow r(a, c)  = 1

述語関数(値を2に取る関数)に関して「… = 1」であるとは、「…が成立する」「…が正しい」と同じ意味なので、

  •  r(a, b)\land r(b, c) \Rightarrow r(a, c) が成立する

と読める。が、通常「が成立する」は省略する(いちいち書かない)習慣なので、

  •  r(a, b)\land r(b, c) \Rightarrow r(a, c)
マックレーンの五角形、三角形

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( ( (a, b), c), d)  @>\alpha_{A\times B,C,D}>>  ( ( a, b) , (c, d)) \\
@|                                              @VV \alpha_{A,B,C\times D} V \\
{}                  @.                          (a,  (b, (c, d))) \\
@V \alpha_{A,B,C}\;\times \mbox{id}_D VV        @AA {\mbox{id}_A\times \alpha_{B,C,D}} A \\
( (a, (b, c)), d)   @>\alpha_{A,B\times C,D}>>  (a,  ( (b, c), d))
\end{CD}

右下でも下右上でも同じ。

集合の要素を追いかける図


\begin{CD}
( (a , 0), b)  @>\alpha_{A,\one, B}>>  (a, (0, b)) \\
@V{\rho_A\times \id_B}VV               @V{\id_A \times \lambda_B}VV \\
(a, b)                  @=             (a, b)
\end{CD}

右下でも下右でも同じ。